Zeg maar een soort van mantelzorg op het slagveld waarbij de ‘mantel riempjes’ vaak gebruikt moesten worden om bloedingen te stelpen of spalken te improviseren. Nu voor iedereen duidelijk is waar Zelfhulp en Kameradenhulp voor staat zal het niet moeilijk zijn om te begrijpen dat hier creativiteit en zelfredzaamheid bij nodig was. Hoewel dit stuk niet over de uitdagingen te velde met de zorg gaat zijn er echter wel parallellen te trekken tussen wat was en wat komen gaat als gevolg van het Lenteakkoord. Want hierdoor komt meer nadruk te liggen op zelfmanagement en eigen regie thuis omdat het aantal bedden en loketten (de verschillende schotten) in de zorg verlaagd moeten worden.
Digitalisering van de zorg
Om uitdaging van meer voor minder in de zorg op te lossen lijken partijen hun hoop gevestigd te hebben op technologie. Bij de herinrichting van het zorglandschap wordt bijvoorbeeld ingezet op domotica, informatie- en communicatietechnologie om zodoende de efficiency van care, cure & welzijn te verbeteren. Gebruik maken van de middelen die er zijn is ook een logische insteek, de creativiteit die voor innovatieve oplossingen kan zorgen. Zeker als expertises op de verschillende vlakken met elkaar gebundeld worden en niet iedereen opnieuw het wiel uit gaat vinden door te blijven steken in hiërarchie en (zorg)koninkrijken. Maar over schotten heen kijken, out-of-the-box denken is door alle regels in de zorg echter nog niet zo eenvoudig. En transparant maken van de kosten is ook wat anders dan de status van patiënten delen. Zorg blijft uiteindelijk dus nog een markt waar belangen van aanbieders en afnemers lang niet altijd parallel lopen. Van de zorg in het bos zijn we namelijk naar een bos van zorgaanbieders gegaan. En zelfhulp, de regie in eigen hand nemen vraagt als eerste overzichtelijkheid om de juiste keuze te kunnen maken.
Digitale receptenlijn
Bijvoorbeeld bij het vastleggen van medische- en persoonsgegevens en waar nu zo’n ophef over is. Terecht natuurlijk want ‘schotten’ in zorginfrastructuur, de digitale uitwisseling van gegevens zijn volgens mij niet echt van beton. Opmerkelijk is namelijk dat burgerservicenummer (BSN) als unieke sleutel gebruikt wordt. Dit persoonlijke nummer was ooit bedacht om in combinatie met DigID de elektronische uitwisseling van informatie tussen burger en overheid te faciliteren. Een creatief hergebruik hiervan is ook al door de belastingdienst gedaan voor ZZP-ers, maar dat even terzijde. Nu is deze zorginfrastructuur natuurlijk nooit ontworpen om domotica te configureren of handen aan het bed thuis van informatie te voorzien. Het is meer een digitale equivalent van oude enveloppe met daarin het recept welke patiënt zelf altijd vervoerde tussen de huisarts en apotheek. Een opt-outsysteem waar patiënt achteraf de mondelinge toestemming schriftelijk in kan trekken als uiteindelijk duidelijk wordt wie allemaal (mee)lezen.
Wie bedient de medicijnpomp?
De basis voor zelfmanagement en eigen regie in de zorg vraagt dus een efficiënte, veilige maar ook generieke infrastructuur waar niet alleen de zorgverleners toegang toe hebben maar ook de patiënten. En deze zal niet alleen moeten voorzien in compartimentering van de informatie, het afschermen van gegevens in de overdacht van dossiers maar ook van de communicatie zelf. Een zorginfrastructuur dus die niet alleen toestemming geeft voor openzetten van de ‘lijn’ maar de mogelijkheid biedt om flexibel veilige lijntjes tussen de zorgaanbieders en patiënten te trekken. De segmentatie die voorkomt dat straks de medicijnpomp van je schoonmoeder straks bedient wordt door fysiotherapeut, tandarts of boekhouder. Er zal dus een opt-insysteem ontworpen moeten worden waarbij de scheidingen hard zijn en blijven. Want zoals blijkt met het gebruik van BSN en DigID zijn eerdere (politieke) beloften nooit met bloed geschreven of in steen gebeiteld.
Om terug te komen op zelfhulp en kameradenhulp, bij het dragen van de brancard waren er ook altijd lijntrekkers. En bij digitalisering van de zorg is de overheid hier misschien wel de grootste door belangrijke verantwoordelijkheid bij de zorgverleners, verenigingen en marktpartijen neer te leggen. Het ‘ontschotten’ van de zorg mag er natuurlijk niet toe leiden dat er gaten in de privacy van patiënten of de veiligheid van de zorg geschoten worden. Want is er bijvoorbeeld nog wel sprake van een opt-insysteem als eHealth alleen mogelijk is als je bij voorbaat toestemming moet geven? En is het redelijk om van zorgverleners te verwachten dat ze voldoende kennis en kunde hebben van informatie- & communicatietechnologie om gegevens adequaat te beveiligen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten